EX-Proof Ürün Nedir?
Yanma, harlama ve patlama riski olan katı, sıvı, gaz ve toz haldeki maddelerin bulunduğu ortamlar tehlikeli alanlar olarak nitelendirilir.
“Ex-proof”, İngilizce “Explosion proof” yani “Patlama korumalı” anlamına gelen kelimelerin kısaltılmışı olup, genel olarak tehlikeli ortamlarda kullanmaya uygun ürünleri tanımlayan bir terimdir.
Ex-proof ürünler bulundukları tehlikeli alanlarda ark veya kıvılcım sebebiyle patlama ya da yangın oluşmasını neden olmayacak tipte veya herhangi başka bir nedenle oluşsa dahi buna karşı emniyetli ve dirençli ürünlerdir. Ex-proof standardındaki bir ürün, oluşacak herhangi bir patlamadan, harlamadan veya yangından hiç etkilenmeyeceği anlamına gelmemekle birlikte diğer standart ürünlere göre çok daha fazla korunaklı, dayanıklı ve dirençli olmaları nedeniyle söz konusu alanlarda kullanılmaları yönetmelikler gereği zorunludur.
Çünkü ex-proof ürünler görsel olarak standart ürünlere benziyor olsalar dahi daha farklı özelliklere sahiptirler. Ex-proof bir ürünün belirgin yapısal ve teknik özellikleri bulunması gerekmektedir. Bunlar da bazı standartlar kapsamında kabul görmektedir. ATEX ve IECEX bu anlamda en bilinen ve kabul gören uluslararası standartlar bütünüdür. ATEX daha çok Avrupa ve Avrupa Birliği ülkeleri için geçerli olmakla birlikte, IECEX tüm ülkeleri kapsayan bir standart sistemidir.
Ex-proof ürünlerin söz konusu standartlar doğrultusunda, yetkilendirilmiş bağımsız akredite kurumlar tarafından test edilip ve uygunluğu kapsamında belgelendirilmiş olması gerekmektedir. Dolayısıyla söz konusu tehlikeli ve riskli alanlar için uluslararası iş güvenliği ve çalışan sağlığı kuralları gereği test edilmiş ve belgelendirilmiş ex-proof ürünler kullanılmalıdır.
Tamamında veya belirgin alanlarında yanma, patlama ve harlama riski bulunması nedeniyle ex-proof ürünlerin kullanılması gereken fabrika ve tesisler;
- Petrol rafinerileri
- Doğalgaz ve LPG tesisleri, akaryakıt istasyonları
- Petrokimya fabrika ve tesisleri
- Enerji santralleri
- İlaç ve kimyevi madde fabrikaları
- Yer altı ve yer üstü madenleri
- Metalurji tesisleri
- Hava Limanları
- Deniz Limanları
- Tersaneler
- Yer altı raylı sistem istasyon ve tünelleri
- Hububat Siloları
- Gübre fabrikaları
- Alkollü içecek fabrikaları
- Şeker ve un fabrikaları
- Kağıt fabrikaları
- Ahşap ürünler üreten tesisler
EX-PROOF ÜRÜN SEMBOLLERİ
ATEX
EX-PROOF ÜRÜN SINIFLANDIRMALARI
Ex-proof ürünlerin kullanılabilecekleri alanları ve uygulanan koruma seviyelerini gösteren sınıf ve işaretler.
1.
GRUPLAR | |
Grup I | Madencilik |
Grup II | Diğer Tesisler/Madencilik Dışı |
2.
ALAN SINIFLANDIRMASI |
|
|
GAZ-BUHAR-SİS | KATEGORİ | KORUMA DERECESİ |
Zone 0 | 1 | Çok Yüksek |
Zone 1 | 2 | Yüksek |
Zone 2 | 3 | Standart |
3.
ÇEVRE |
|
|
G | GAZ | 0, 1, 2 |
D | TOZ | 20, 21, 22 |
GD | GAZ ve TOZ | 0, 21 / 1, 21 / 2, 22 |
4.
KORUMA MODLARI |
|
d (gaz) | Alev geçirmez korumalar |
e (gaz) | Yükseltilmiş güvenlik |
i (gaz&toz) | Doğal güvenlik |
m (gaz&toz) | Kıvılcım ve tutuşmaya karşı korumalı |
n (gaz) | Yanıcı olmayan |
o (gaz) | Tutuşma Önleyici Yağlı |
p (gaz) | Basınçlı koruma |
t (gaz&toz) | Yanıcı tozlara karşı korumalı |
5.
GAZ SINIFLANDIRMA PARAMETRELERİ |
| ||||
GRUP | MESG (mm) | MIE (µJ) | |||
IIA | > 0,9 | > 250 | |||
IIB | 0,5 < MESG < 0,9 | 250 < MIE < 96 | |||
IIC | < 0,5 | < 96 | |||
TOZ SINIFLANDIRMA PARAMETRELERİ |
| ||||
GRUP | İLETKENLİK | ÖLÇÜ | |||
IIA | Yanıcı tozlar veya lifler karışımı | > 500 | |||
IIB | İletken olmayan | < 500 | |||
IIC | İletken | < 500 | |||
| |||||
GRUP | GRUP UYUMLARI |
| |||
IIA | IIA |
| |||
IIB | IIA, IIB |
| |||
IIC | IIA, IIB, IIC |
| |||
6.
SICAKLIK SINIFLANDIRMASI |
|
|
| GAZ ve TOZ İÇİN MİNİMUM TUTUŞMA SICAKLIĞI | MAKSİMUM YÜZEY SICAKLIĞI |
T1 | > 450°C | 450°C |
T2 | > 300°C | 300°C |
T3 | > 200°C | 200°C |
T4 | > 135°C | 135°C |
T5 | > 100°C | 100°C |
T6 | > 85°C | 85°C |
7.
EKİPMAN KORUMA SEVİYESİ | AÇIKLAMA |
Ga | Zone 0 için Gaz Koruması |
Gb | Zone 1 için Gaz Koruması |
Gc | Zone 2 için Gaz Koruması |
Da | Zone 0 için Toz Koruması |
Db | Zone 1 için Toz Koruması |
Dc | Zone 2 için Toz Koruması |